Hükümetin, Orta Vadeli Program’ında (OVP) “harcamalarda etkinliğin artırılması” başlığı alında yapılacaklara yer verildi.
‘KOLAY, HIZLI’ ÖDEME
Programa göre kamu idarelerinin tahakkuk-tahsilat altyapısını güçlendirmek ve yurttaşa kolay, hızlı ve güvenli ödeme yöntemleri sunmak amacıyla e-Tahsilat uygulaması yaygınlaştırılacak. Bütçeye getirdiği yük nedeniyle eleştirisi konusu olan KÖİ projeleri, “makroekonomik politikalar, kamu yükümlülükleri ve bütçe dengeleri dikkate alınarak ve dengeli bir risk paylaşımı ile maliyet etkinliği gözetilerek” planlanacak ve yürütülecek. Kamu alımları ile yap-işlet-devret projelerinde uluslararası sorumlu yatırımcıların ilgisini artıracak şekilde sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu altyapı projeleri yaygınlaştırılacak.
YENİ YARDIM PROGRAMI
Aile odaklı, kapsayıcı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek ve işgücüne katılıma engel olmayacak şekilde bütünleşik yapıda bir sosyal yardım programı pilot bir projeyle başlatılacak.
ÖZELLEŞTİRMEDEN ‘DEVASA’ GELİR
İktidar, önümüzdeki dönemde de özelleştirmelere tam gaz devam edecek. OVP’deki “genel devlet dengesi” tablosuna göre, gelecek yıl özelleştirme gelirlerinde “devasa” artış bekleniyor. Programa göre 2024’te özelleştirmelerden 18.1 milyar lira gelir elde edildi. Bu yıl beklenen gelir tahmini ise 21 milyar lira. Buna karşın gelecek yıl özelleştirmelerden tam 185 milyar lira gelir hedefleniyor. Özelleştirmelerden 2027’de 70, 2028’de ise 30 milyar lira gelir bekleniyor.
OVP’de, özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve yeni kapsama alınacak kamu varlıklarının, kurumların ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde “şeffaf, rekabetçi ve açık ihaleler” yoluyla ekonomiye kazandırılacağı da savunuldu.
GÜNDEMDEKİ ÖZELLEŞTİRMELER
Türkiye’de özelleştirme uygulamaları 1986 yılından sonra hız kazandı. 277 kuruluşta hisse satışı veya varlık satış/devri yoluyla özelleştirme işlemi yapıldı. Bu kuruluşlardan 272’sinde özelleştirme kapsamında olan kamu payı kalmadı. 2025 yılı bütçe verilerine göre, 1986-2024 arasındaki dönemde özelleştirme uygulamalarından tahsil edilen toplam tutar 150,9 milyar TL (71.1 milyar ABD doları) düzeyinde gerçekleşti.
Özelleştirmelerin büyük bir bölümü AKP döneminde oldu. 1986 ile 2004 yılları arasında 4.8 milyar lira özelleştirme geliri tahsil edildi. Geriye kalanın tamamı ise AKP dönemindeki özelleştirmelerden oluştu. OVP’de 2026 için 185 milyar liralık özelleştirme geliri hedefi konulması “bu gelir nereden gelecek, nereleri özelleştirilecek” sorusunu gündeme getirdi. Gündemde bazı HES ve rüzgar enerji santralleri özelleştirmeleri var. TEİAŞ özelleştirme kapsamında bulunuyor.
Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı geçtiğimiz aylarda özelleştirilmişti. Çanakkale Gökçeada Kuzu Limanı, Tekirdağ Çeşmeli Liman Sahası, araç muayene hizmetleri, yedieminlik faliyetleri, bazı kamu sosyal tesisleri da özelleştirme kapsamında yer alıyor. 2025 Bütçesi’nde otoyol ve köprülerin özelleştirilmesi için strateji belirleme çalışmalarının devam ettiği, bu tespitin ardından işlemlere başlanacağı bildirilmişti.
Önceki gün Bloomberg’de yer alan haber dikkat çekti. Habere göre hükümet 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün işletme hakları ile ülke genelindeki en az 9 otoyolun işletme haklarının satışı için çalışma başlattı. 2026 yılında sağlanacak yüksek tutarlı gelirin buralardan elde edilebileceğine dikkat çekiliyor.
